Artikel
Tegenwoordig reizen mensen veel vaker dan voorheen. Tot ver in de 19e eeuw speelde het leven zich af in de dorpen en stadjes en hun directe omgeving. Mensen liepen, of namen de trekschuit als ze wat verder weg moesten. De beter gesitueerden hadden paard en rijtuig, namen de diligence of de (stoom)boot. Het goederenvervoer ging vooral per beurtschip, kleine middenstanders hadden een hondenkar.
Tegen 1900 verscheen de fiets; In 1914 had slechts één op de zes Nederlanders er een. De trein had de weg naar de buitenwereld geopend, maar niet voor de dorpen in het achterland. Daar, zo meende men, moest de stoomtram uitkomst bieden. In 1890 waren al plannen opgevat voor een tramlijn tussen Schagen en Alkmaar. Later meldde ook de Zijpe zich als geïnteresseerde partij. Als gevolg van jarenlang getouwtrek over tracé en financiën duurde het nog tot 1913 voor deze tram ging rijden.
Intussen was in 1898 al wel de tramlijn Schagen-Wognum opengesteld, die aansloot op de spoorlijn Hoorn-Medemblik. In 1912 volgde de tramverbinding Schagen-Van Ewijcksluis, via de Westfriesedijk door de Wieringerwaard.
Al deze lijnen vertrokken van het spoorwegstaton Schagen. De tramlijn Schagen-Wognum stopte onder meer in Barsingerhorn, Winkel en Niedorp. Het tracé van de lijn Schagen-Alkmaar (de Noorder Stoomtram) liep van Schagen via de Zijpe, Warmenhuizen, Schoorl, en Bergen naar Alkmaar. Deze lijn zou volgens een plan uit 1898 dwars door Schagen lopen, via de (nog niet bestaande) Landbouwstraat, over de Laansloot, door het Herenbos, via de Markt en het Noord richting Lagedijk. Uiteindelijk werd gekozen voor een tracé om Schagen heen, de tegenwoordige trimbaan. De feestelijke opening van deze lijn vond plaats op 29 augustus 1913. Om 10.29 uur vertrok de tram van station Schagen: een locomotief, een post/bagagerijtuig en twee lokaalspoorrijtuigen Tweede Klasse. In Schagerbrug had een feestcomité de ontvangst georganiseerd. Dominee Holtz sprak een welkomstwoord, waarin hij constateerde dat Schagerbrug „thans aan het grote wereldverkeer is verbonden, hetgeen een zegen voor onze goede landen mag zijn”.
De zegen van de dominee ten spijt was de tramlijnen geen lang leven beschoren. Van hun klandizie beroofd door de opkomst van de autobus en de vrachtwagen, werden zij in het begin van de jaren ’30 opgeheven.
Alleen de tram tussen Warmenhuizen en Alkmaar bleef rijden tot in 1968. Op tal van plaatsen in de Noordkop zijn nog overblijfselen van de tramlijnen te vinden. In Schagen zijn in Muggenburg en Waldervaart delen van de vroegere trambaan bewaard als wandelpad. Tegenover de Esso aan de Welmolen staat een voormalig station, nu enkel nog als woning in gebruik. De stoomtram Hoorn-Medemblik rijdt nog altijd, als toeristische attractie. Het tracé van de tramlijn Schagen-Van Ewijcksluis is in 2000 als voetpad in gebruik genomen.
