Artikel

 

Siem en Wim Plukker

 

 Siem en Wim (met hoed) Plukker


1)Wilhelmus Gerardus Plukker, geb. 26 november 1906 te Schagen, overleden 13 december 1970, gehuwd met
M.Dekker. Beroep: typograaf
2) Simon Johannes Plukker, geb. 7 augustus 1911 te Schagen, overleden 2 september 1948 te Schagen. Gehuwd met Schotten. Beroep: meubelmaker/typograaf

 

Wim en Siem Plukker zijn vooral bekend door het drukken van illegale lectuur vanuit de drukkerij, annex boekhandel aan de Gedempte Gracht, die zij dreven samen met hun moeder. Daar werden onder meer geheime militaire rekeningen praktisch onder de ogen van de Duitsers achtergehouden, valse bescheiden gedrukt en illegale bladen vervaardigd. De gebroeders Plukker vervaardigden 48.000 exemplaren van het illegale blad Vrij Nederland, 60.000 exemplaren van deal even illegale Typhon en 10.000 exemplaren van de Luistervink. Verder hebben zij, voor verspreiding aan onderduikers, valse ontslagbewijzen uit arbeidsdienst, legitimatiebewijzen, inlegvellen van stamkaarten en dergelijke gedrukt. Nadat in Schagen in 1942 de "Divisionsstab Nordholland-Nord" werd gelegerd, moesten veel geheime stukken worden gemaakt. Dat gebeurde onder meer bij Plukker, onder toezicht van Duitse militairen. De "afdeling" lichtdrukkerij werd daartoe gevorderd. Siem Plukker zwaaide hier de scepter en liet niet toe dat Duitsers de machines zelf gingen bedienen. Vaak stelde Wim Plukker de lichtdrukmachine moedwillig verkeerd af, zodat de Duitsers de afdrukken niet goed konden krijgen. Omdat de Duitsers er bijbleven staan viel het Plukker moeilijk, een tekening of kaart achter te houden. Toch waren ze voor het verzet erg belangrijk en bovendien waren de gegevens over mijnenvelden, geschutstellingen, richtpunten van artillerie ere.onfeilbaar omdat de Duitsers er zelf mee moesten werken. Om een lichtdruk in handen te krijgen, vervaardigde hij er een extra, die in de ontwikkelingskoker met ammoniak achterbleef of op een andere manier werd weggemoffeld. Ook zijn echtgenote speelde daarbij vaak een rol. Zij moest de Duitsers afleiden, melk aanbieden of de kinderen naar binnen laten gaan. Er werd zelf, als afleidingsmanoeuvre, aan de Duitsers gevraagd de kinderen te fotograferen. Als de Duitsers weg waren ging Siem Plukker altijd zo snel mogelijk naar Frits Bongenaar. Bongenaar speelde als hoofd van de Schager spionagedienst de informatie door naar de geallieerden.

Eenmaal is Siem zich onaangenaam bewust geweest van de mogelijke gevolgen van het verzets- werk. Dat was toen hij, wellicht vlak nadat hij een lichtdruk naar Bongenaar had gebracht, in de Laan door Duitsers staande werd gehouden. Hij heeft daar twintig minuten tegen een Muur gestaan. In die twintig minuten is er heel wat door hem heen gegaan.
Het drukkerijtje aan de Gedempte Gracht werd ook voor andere verzetsdoeleinden gebruikt. Als je goed luisterde, kon je op de Gracht de machines horen van de veelal nachtelijke drukactiviteiten van de illegale bladen. Het Zaanse illegale blad De Typhoon is tot het eind van de oorlog bij Plukker gedrukt. De kopy werd wekelijks, verborgen in een stang van een "krammenakkige fiets met houten banden", naar Schagen gebracht. Frits Bongenaar regelde dat er stroom was om kranten te drukken. Er werd meestal gedrukt vanaf een uur of acht 's avonds. Bij het drukken stond er altijd twee man op de uitkijk bij de poort naar de Gedempte Gracht. Zodra er onraad was , moest het licht uit en werd alles stil. Over de sloot achter de drukkerij lagen planken. De vluchtroute voerde naar de Nieuwstraat en er was een schuilmogelijkheid in de nabij gelegen Aloysiusschool, waar ook clichés, bonkaarten, stempels en ander belastend materiaal konden worden verstopt.

De verspreiding van De Typhoon werd voornamelijk door meisjes en vrouwen gedaan, tot in Den Haag, Haarlem en Zevenaar toe. Siem Plukker hield zich voornamelijk bezig met het drukwerk, Wim Plukker was daarnaast actief in het gewapende verzet. Hij maakte deel uit van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (LO) in Zijpe en later van het plaatselijke district van de Binnenlandse Strijdkrachten. Wim was daardoor veel weg en had daarbij altijd een revolver op zak. Hij was onder meer betrokken bij het opblazen van een brug waar een munitietrein naar Den Helder overheen moest. Wim Plukker was overigens iemand die meer in de organisatie dan in de uitvoering zat. Desondanks bevond zich de opslag van munitie een wapens achter de letterkasten in de drukkerij. Op zolder waren de springstoffen opgeslagen.

De gebroeders Plukker zijn nooit gearresteerd, maar Siem werd aan het eind van de oorlog door de Duitsers "vogelvrij" verklaard in verband mee sabotage. Hij is toen een half jaar als "boerenknecht" ondergedoken geweest op een boerderij.