Zeeman, Klaas, cartograaf

Artikel


Generaties schoolkinderen zijn opgegroeid met de Bosatlas en de schoolkaarten van R. (Roelf) Bos,
Maar weinigen weten dat Klaas Zeeman uit Schagen het werk van Bos, na diens overlijden, heeft overgenomen, verbeterd en gemoderniseerd.
De naam “K. Zeeman” staat dan ook altijd prominent naast die van R. Bos. 

Zie ook de correctie en aanvulling onder de tab ReactiesBosatlas
Klaas Zeeman werd op 4 november 1880 geboren in Schagen als zoon van Antje Roos en Jacob Zeeman, die als werkman bij de spoorwegen in dienst was.
Het gezin woonde aan de Tolke, Wijk K nummer 36. Op zesjarige leeftijd overleed zijn vader.

Onderwijzer
Na de lagere school ging Klaas Zeeman naar de kweekschool in Deventer, waar hij aardrijkskundeles kreeg van de  in die tijd vermaarde geograaf R. Schuiling.
Rond 1900 vertrok hij naar Amsterdam. Hij werd onderwijzer aan een lagere school en enige jaren later leraar aan een school voor Uitgebreid Lager Onderwijs (ULO).
Vervolgens kreeg hij een betrekking als leraar  aan de Rijksdagnormaalschool, de latere “Kweekschool”, in Winschoten. 


Cartograaf
Zeeman had zichzelf op jonge leeftijd al de kunst van het kaarttekenen eigengemaakt. In de avonduren studeerde hij voor de akte aardrijkskunde-MO.
Omdat hij zelf de kost moest verdienen was een universitaire studie niet voor hem weggelegd.
Zeeman boek

In zijn vrije tijd schreef hij het leerboek Moderne Geographie van Nederland, (Uitgeverij W. Versluys in Amsterdam-1913). In dit werk legde hij het accent op de economische geografie.
Het leerboek is vele malen herdrukt en veertig jaar lang op de kweekscholen in ons land gebruikt

Kaart Bos Zeeman

De methode Bos-Zeeman
Zeeman trouwde in 1911 met Antje Langerijs uit Berkhout, die hij uit zijn jeugd kende. In 1914 werd hij directeur van de Kweekschool in Hoogezand. Met Antje woonde Klaas in het voormalige domineeshuis aan het Winschoterdiep. Het gezin bleef kinderloos en nam aan het begin van de Eerste Wereldoorlog een pleegkind uit Antwerpen in huis.
In 1918 werd Klaas voorzitter van de mede door hem opgerichte Vereeniging van Onderwijzers aan de Rijksdagnormaalscholen.
De Groningse uitgeverijen Noordhoff en Wolters maakten graag gebruik van zijn cartografische kennis.
Kort na het overlijden van Roelf Bos in 1922 kreeg hij van Noordhoff de atlassen, leerboeken en wandkaarten in beheer. Met de kennis en kunde van Klaas werden deze aardrijkskundige werken verbeterd en gemoderniseerd. De Methode Bos-Zeeman kon zo tot het midden van de vorige eeuw een begrip in Nederland blijven.

kaart oost europa


West-Fries Kartografisch Instituut K. Zeeman 
In 1924 werd Klaas Zeeman benoemd tot directeur van de Rijkskweekschool voor onderwijzers in Hilversum.
Zijn woonadres in Hilversum, aan ’t Hoogt, werd tevens het adres van het door hem opgerichte West-Fries Kartografisch Instituut K. Zeeman. 

Unknown

Naast zijn baan als leraar was cartografie zijn vrijetijdsbesteding en passie. Het ging hem niet om de inkomsten maar om de voldoening dat zijn werk nuttig was voor het onderwijs.  
Zeeman betrok zijn pleegzoon bij zijn cartografische werk en later zijn kleinzoon Koen, die geografie had gestudeerd in Utrecht. 
Het ouderwetse handwerk werd steeds meer ingehaald door meer geavanceerde technieken. Het instituut hield na Klaas’ dood op te bestaan.
Begin 1961 overleed zijn vrouw Antje. Klaas overleed niet lang daarna op 14 oktober 1961. In augustus was hij nog benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.  
Zijn as werd verstrooid boven het IJsselmeer bij Enkhuizen. Dicht bij de kust van West- Friesland waar het ooit was begonnen. 

 

  • Emogy-site