• Geheugen van Schagen, 600 jaar stads­geschiede­nis
  • His­torische Verenig­ing Schagen
Menu
  • Over ons
  • Artike­len
  • Video’s
  • Audio’s
  • Afbeeldin­gen
  • Links
  • Nieuws
  • Con­tact
  • Inzen­den
  • Toon alles
  • Voor Chr.
  • 0000 — 1000
  • 1000 — 1400
  • 1400 — 1500
  • 1500 — 1600
  • 1600 — 1700
  • 1700 — 1800
  • 1800 — 1900
  • 1900 — 2000
  • 2000 — 2100
  • Ontwik­kelin­gen
  • U bevindt zich hier:
  • Home >
  • Artike­len >
  • 1500 — 1600 >
  • Mod­erne Devotie in Scha­gen

Mod­erne Devotie in Schagen

  • Afdrukken
  • Artikel
  • Bron­nen
  • Reac­ties
  • Artikel
  • Bron­nen
  • Reac­ties

Artikel

Aan het einde van de veer­tiende eeuw raak­ten vrouwen en man­nen geïn­spireerd door de Mod­erne Devotie. Een stro­ming die mede ontstond onder invloed van het gedacht­en­goed van Geert Groote uit Deven­ter en later Thomas à Kem­pis uit Kem­pen bij Krefeld. Leden van sw reg­uliere derde orden wonen onge­huwd in leefge­meen­schap­pen, maar zon­der dat daarop de volledige orderegels en de kerkrechtelijke bepalin­gen voor de echte kloost­erge­meen­schap­pen van toepass­ing zijn. Wel leggen de leden bij de intrede een gelofte af. In de meeste gevallen gaat het hier­bij om gemeen­schap­pen van vrouwen. Zij werde ter­tiaris­sen genoemd omdat zij zich onder­wiepen aan de derde leefregel van Fran­cis­cus van Assisi. Het Kapit­tel van het Bis­dom Utrecht maakte dit mogelijk. Dit Kapit­tel was bedoeld voor Mod­erne Devoten die vol­gens de derde regel van Fran­cis­cus wilden leven. Fran­cis­cus had verder niets met dit Kapit­tel van doen. Het Kapit­tel van Utrecht gaf alleen toestem­ming indien de gemeen­schap voor een leefregel had gekozen. Het gevolg daar­van was dat er meer kloost­ers ontston­den. In de begin­pe­ri­ode van het Kapit­tel was het afleggen van de drie geloften, gehoorza­amheid, kuisheid en armoede, niet ver­plicht. Pas in 1488 werd deze ver­plicht­ing ingevo­erd. Toch zijn eerder de ele­menten van de drie geloften wel te vin­den, alleen aangepast aan de sit­u­atie van de ter­tiaris­sen. Ter­tiaris­sen die de pro­fessie afleg­den, deden vaak afs­tand van hun bezit ten gun­ste van het con­vent waar zij intraden. De goed­eren kwa­men hier­mee in de dode hand, met als gevolg dat de wereldlijke over­heid er geen belast­ing over kon hef­fen. Dit gaf wel aan­lei­d­ing tot span­nin­gen, met name over het betalen van belastin­gen.

In Scha­gen, net als in vele andere West-​Friese plaat­sen, kozen een aan­tal vrouwen ervoor om als Ter­tiaris­sen in een gemeen­schap te gaan wonen. Het Sint Cathari­naklooster kwam tot stand. Mede door de steun van Frater Paulus Albertz van Medem­b­lik werd die gemeen­schap rond 1400 een con­vent oftewel kloost­erge­meen­schap. Paulus Albertz was een directe vol­geling uit de kring van Geert Groote en een per­soon die van groot belang is geweest voor de mod­erne Devotie in West Fries­land. Op advies van dezelfde Paulus Albertz sloten ze zich in 1421 aan bij het Kapit­tel van Utrecht. Vanaf het moment van toestem­ming mochten de Zusters een kapel laten bouwen en een kerk­hof inrichten. De Zusters van de Mod­erne Devotie in Scha­gen zorgden voor vreemdelin­gen, zieken en armen. Om brood op de plank te kri­j­gen waren zij actief met hand­ni­jver­heid zoals met een spin­nerij. Ook exploiteer­den zij een bier­brouw­erij. Of dit alleen voor eigen gebruik was of dat ook bier geleverd werd aan de inwon­ers van Scha­gen is niet bek­end, maar lijkt voor de hand liggend. De kloost­erge­meen­schap moest inkom­sten gener­eren en in die tijd was bier een eerste en dagelijkse lev­ens­be­hoefte. De kwaliteit van het drinkwa­ter was onbe­trouw­baar en zorgde voor ziek­ten als cholera en tyfus.

Het St. Catha­rina Klooster stond op de hoek van de Hoogz­i­jde (thans Gedempte Gracht) en de Bag­i­j­nen­laan (thans Laan). Omdat het klooster geen Bag­i­j­nen of Grauwzusters gek­end heeft is de naam „Bag­i­j­nen­laan of Bag­i­jn­hof” in feite onjuist. Immers de Zusters van het St. Catha­rina klooster had­den formeel voor een leefregel gekozen.
Door de Refor­matie kwam in 1576 kwam er een eind aan het actieve kloost­er­leven in Scha­gen. Op min of meer dwin­gend advies van de Prins Willem van Oranje kre­gen de gebouwen, waaron­der het gasthuis, een andere bestem­ming. Net zoals de meeste kloost­ers in West Fries­land werd het St. Catha­rina klooster een weeshuis.

Afbeeld­ing hieron­der: het weeshuis gezien vanaf de Bag­i­j­nen­laan, thans Laan

2 RANH 015
Schagen klooster

Plat­te­grond met linkson­der het St. Catha­rina klooster, hier genoemd ‚Bag­i­jn­hof’, het com­plex bestond uit ca. 8 gebouwen


Ger­aad­pleegd

Dit artikel is gebaseerd op infor­matie over het Catha­rina klooster van de Uni­ver­siteit van Lei­den, Vrije Uni­ver­siteit en de Mod­erne Devotie Beweging

Bronnen


Ver­sprei­d­ing Mod­erne Devotie in Ned­er­land
Vrije Uni­ver­siteit „Monas­ti­con„
Ver­sprei­d­ing Mod­erne Devotie in West-​Friesland

Jaat­boek Mid­deleeuwen 1998

Reacties

Spon­soren:

Gorter Luiken
Westhuis
Veko
Klitsie parket
Havana
Gorter Holding
BDO
Jan Rozing Mannenmode
Zwaan & Schouten
Rotary
Heeren van Scaghen
GEO architecten
Emogy Marketing- en reclamebureau
Gemeente schagen
Het Zijper Notariskantoor
CineMagnus Bioscoop Schagen
Bejo zaden
Burghorn
Rabobank Kop van Noord-Holland
Joomla Mod­ules Joomla Tem­plates
  • Emogy-site
©2023 Het Geheugen van Scha­gen | design www​.emogy​.nl