Artikel
De Keins ligt even ten noorden van Schagen, tegen de Westfriese Omringdijk aan. De Keins is ontstaan als terp, aangelegd lang voor de totstandkoming van de dijk in de 13e eeuw. De naam is mogelijk afgeleid van het woord ‚keen’, dat barst of geul betekent. Verondersteld wordt dat er ooit een (veen)rivier ten noorden van Schagen uitmondde in zee. Deze rivier is bekend als de ‚Kinloson’ en in die naam zien we de woorden keen en Keins terug.
Op de Keins staat een kapel met een sterke aantrekkingskracht voor katholieke gelovigen. Dit omdat sinds 1509 een cultus bestaat rond een daar aangespoeld, houten Mariabeeld. Het beeld werd aanvankelijk in een woning op de Keins ondergebracht, maar trok van heinde en verre zoveel belangstellenden (en inkomsten), dat men er al gauw een kapel voor bouwde. Naast de kapel kwam een priesterwoning, die tevens dienst deed als schooltje ‚tot gherieff vande buyren opte Keyns’. Meermalen zouden aan bezoekers van de kapel wonderbaarlijke genezingen zijn geschied, in de taal van destijds ‚verscheyde miraculen’. Vanuit de parochiekerk in Schagen trok jaarlijks een processie naar de Keins. Van de cultus maakte ook een put deel uit, waarvan het water gold als geneeskrachtig voor mens en vee. De kapel werd in 1586 vernield, mogelijk als nabrander van de Beeldenstorm, en het Mariabeeld verdween. Maar de waterput behield zijn aantrekkingskracht voor bedevaartgangers.
In 1924 wist de katholieke parochie van Schagen de grond onder de voormalige kapel aan te kopen en werden de bedevaarten hervat. Het Mariajaar 1954 vormde de aanleiding voor een plan tot herbouw van de kapel.
Het nieuwe kapelletje werd twee jaar later ingewijd en vormt in al zijn eenvoud tot op de huidige dag een plaats van kleinschalige Mariaverering.Het is 1994 als de Friese historicus en wichelroedeloper Wigbolt Vleer de Keins nog eens groot in het nieuws brengt. Erheen getrokken na een visioen merkt hij al op de Afsluitdijk dat zijn wichelroede zich hevig roert. Bij de kapel aangekomen worden wichelroede en Wigbolt direct naar de waterput getrokken. Nader onderzoek wijst uit dat de Keins ligt op de Michaëlslijn. Deze zogenaamde leylijn loopt van Santiago de Compostela, via Carnac en Le Mont Saint Michel, naar Hargen en de Keins en verder naar Oosterland op Wieringen, Harlingen en Wijnaldum, Sylt en Stockholm om vervolgens 4000 km van zijn beginpunt te eindigen in Archangelsk. Deze leylijn nu loopt diagonaal over de waterput.
Op leylijnen ervaart men volgens heldervoelenden de positieve kracht en kalmerende werking van aardstralen. En wie ooit de kapel heeft bezocht, zal erkennen er een weldadige rust te hebben gevonden. In totaal werden vanuit de put 132 leylijnen aangetroffen. Hiermee is de waterput op de Keins het sterkste leycentrum van Nederland.
