Artikel
Het eerste raadhuis van Schagen stond ‚op het Marktvelt’. Waar precies is niet achterhaald, maar dat het op de Markt stond is zeker. Het handvest van 1427 verplichtte het stadsbestuur, dat ook de rechtspraak over Schagen uitoefende, namelijk ‚recht te doen op tien roeden na den kerkhove’, omgerekend binnen 37 meter.
In januari 1731 besloot de vroedschap, zoals het stadsbestuur heette, een nieuwe behuizing aan te kopen. De oude was te klein en verkeerde bovendien in staat van verval ‚tot soo verre dat sulcs van boven en onderen, bij regen seer doorleckende is en bovendien, dat in cas van storm, het door schuddinge, niet als met gevaar is te gebruijcken’. De vroedschap had zijn oog laten vallen op de ‚Schager Roos’, een ter veiling aangeboden woonhuis en voormalige herberg aan de zuidzijde van de Markt. Maar dat stond verder dan 37 meter van het kerkhof. En het handvest van 1427 gold 300 jaar na dato nog altijd naar de letter. Voor de aankoop van het nieuwe pand was daarom goedkeuring nodig van de toenmalige Heer van Schagen, de in België woonachtige graaf Francois Paul Emile van Oultremont Warfusée. De graaf stemde toe, het nieuwe raadhuis werd ingericht en het oude ‚om sijnen Ouderdom’ afgebroken.
De aankoop van het nieuwe raadhuis, voor de som van 760 gulden, en de kosten van de verbouwing kwamen merkwaardigerwijze uit de kas van de Polder Schagen, die onder het financieel beheer van de gemeente viel. Daarom werd het ook wel het Polderhuis genoemd en moest de gemeente er vanaf 1810, toen de Polder een zelfstandig bestuurslichaam werd, als gebruiker huur voor betalen. In 1895 nam de gemeente het over. Kort nadien werd het pand gesloopt, met het ernaast staande Waaggebouw, en verrees op dezelfde plek een nieuw stadhuis. Eind 1959 viel dit op zijn beurt onder de slopershamer, net als het buurpandje van slager Berkhouwer. Dit alles tot veler verdriet, omdat de pittoreske uitstraling van de oude gevel een stijlbreuk vormde met de zakelijke nieuwbouw van Markt 18 die ervoor in de plaats kwam.
Onder de groei die Schagen doormaakte in de jaren ’80 scheurde het gemeentelijk apparaat op Markt 18 uit zijn jas. Er verscheen een nieuw stadskantoor aan Laan 19, dat twee maal werd uitgebreid totdat alle gemeentelijke diensten er onderdak hadden gevonden. Het in 2002 door de laatste ambtenaren verlaten Markt 18 werd met sloop bedreigd en begeerd door projectontwikkelaars, maar de gemeenteraad wilde er geen projecten die in het stadshart niet zouden passen. De oplossing kwam in 2007 van een burgerinitiatief, dat de weg vrijmaakte voor behoud van de gevel en transformatie van het pand tot een cultuurtempel.
Geraadpleegd:
- Schagen door de eeuwen heen
Dr. Mr. J. Bregman
Uitgeverij Meijer - De Kakelepost
